قهوه یکی از پرطرفدارترین نوشیدنی‌های انرژی‌زا در جهان است که افراد زیادی برای افزایش تمرکز، کاهش خستگی و افزایش عملکرد بدنی از آن استفاده می‌کنند. اما همه قهوه‌ها انرژی یکسانی ندارند؛ میزان تأثیر قهوه به نوع دانه، خاستگاه، درصد روبوستا، روش دم‌آوری و درجه رُست بستگی دارد. اگر به دنبال قوی‌ترین قهوه از نظر انرژی هستید، یک اسپرسو دبل (Double Espresso) با ترکیب ۸۰٪ روبوستا و ۲۰٪ عربیکا، از تشکیل شده از روبوستا ویتنام یا اوگاندا، با مدیوم بهترین انتخاب خواهد بود. این ترکیب به دلیل میزان بالای روبوستا (۲.۴ تا ۲.۷ درصد کافئین) و عصاره‌گیری سریع اسپرسو، در هر ۶۰ میلی‌لیتر حدود ۱۵۰ تا ۱۸۰ میلی‌گرم کافئین دارد که یکی از قوی‌ترین گزینه‌ها برای افزایش انرژی و هوشیاری است. اگر حداکثر انرژی را میخواهید خرید قهوه ۱۰۰ روبوستا برای شما مناسب است.
چرا قهوه انرژی‌زا است؟
قهوه به دلیل داشتن کافئین (Caffeine)، یکی از مؤثرترین نوشیدنی‌های انرژی‌زا در جهان است. کافئین یک محرک طبیعی از خانواده متیل‌کسانتین‌ها است که مستقیماً بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارد و با مسدود کردن گیرنده‌های آدنوزین در مغز، احساس خستگی را کاهش می‌دهد. این ترکیب به افزایش تمرکز، هوشیاری و سطح انرژی کمک می‌کند.
قهوه باعث ترشح بیشتر دوپامین میشود: بهترین قهوه برای شادابی را بشناسید!
انرژی عربیکا بیشتر است یا روبوستا؟
ترکیب دانه‌های قهوه نقش کلیدی در میزان انرژی و مقدار کافئین نهایی دارد. دو نوع اصلی دانه قهوه شامل عربیکا و روبوستا هستند. دانه‌های روبستا تقریباً ۲ برابر عربیکا کافئین دارند؛ به‌طور متوسط، عربیکا حاوی ۱.۲ تا ۱.۵ درصد کافئین است، درحالی‌که روبستا دارای ۲.۲ تا ۲.۷ درصد کافئین می‌باشد. پس در نتیجه ترکیب های با روبوستا بیشتر انرژی بیشتری هم دارند.
از لحاظ دم‌آوری: کدام قهوه انرژی بیشتری دارد؟
روش دم‌آوری قهوه تأثیر مستقیمی بر میزان انرژی و مقدار کافئین استخراج‌شده از دانه‌ها دارد. نوع دانه، زمان تماس با آب، دما و فشار از جمله عواملی هستند که میزان نهایی کافئین را مشخص می‌کنند. برخی روش‌ها مانند اسپرسو در زمان کوتاه اما با فشار زیاد، قهوه‌ای غلیظ و سریع‌الاثر تولید می‌کنند، درحالی‌که روش‌هایی مثل سرددم (Cold Brew) مدت طولانی‌تری کافئین استخراج کرده و تأثیر ملایم‌تر اما پایدارتری دارند. در ادامه، ۷ نوع رایج دم‌آوری قهوه را از نظر مقدار انرژی و کافئین مقایسه میکنیم.
۱. اسپرسو: غلیظ، سریع و انرژی‌زا
اسپرسو یکی از محبوب‌ترین روش‌های تهیه قهوه است که با استفاده از فشار بالا و در زمان کوتاه (حدود ۲۵ تا ۳۰ ثانیه) عصاره‌گیری میشود. با وجود حجم کم، اسپرسو از نظر کافئین به‌ازای هر میلی‌لیتر، یکی از قوی‌ترین انواع قهوه است. هر شات ۳۰ میلی‌لیتری حدود ۶۳ میلی‌گرم کافئین دارد، اما معمولاً در نوشیدنی‌هایی مثل لاته و کاپوچینو به‌عنوان پایه استفاده میشود. برخلاف تصور رایج، یک فنجان قهوه دمی ممکن است در مجموع کافئین بیشتری داشته باشد، اما اسپرسو اثر فوری‌تری دارد.
۲. قهوه ترک: سنتی و قوی اما متعادل
قهوه ترک در قهوه‌جوش مسی (جذوه یا ایبریک) تهیه شده و مستقیماً در فنجان سرو میشود، بدون اینکه فیلتر شود. به دلیل تماس طولانی‌تر با آب و آسیاب بسیار ریز، عصاره‌گیری بیشتری انجام میشود. یک فنجان ۶۰ میلی‌لیتری قهوه ترک حدود ۵۰ تا ۶۰ میلی‌گرم کافئین دارد. این قهوه به دلیل شیوه مصرف آرام و سنتی خود، تأثیر ملایم اما پایداری در افزایش انرژی دارد.
۳. قهوه عربی : کافئین کمتر، طعم خاص
این قهوه بیشتر در کشورهای عربی مصرف میشود و معمولاً با هل، زعفران و گاهی دارچین ترکیب میشود. دانه‌های قهوه در این روش کمتر برشته می‌شوند که باعث کاهش میزان کافئین نسبت به انواع دیگر میشود. هر فنجان ۱۲۰ میلی‌لیتری قهوه عربی بین ۳۰ تا ۴۰ میلی‌گرم کافئین دارد که در مقایسه با سایر روش‌ها کمتر است، اما طعم و عطر دلپذیر آن باعث محبوبیتش شده است.
۴. قهوه دمی فرانسه: کافئین بالا با بافتی غنی
در روش فرنچ پرس، قهوه آسیاب درشت با آب داغ ترکیب شده و پس از ۴ تا ۵ دقیقه تماس مستقیم با آب، فیلتر میشود. این مدت‌زمان طولانی باعث عصاره‌گیری بیشتر کافئین میشود. هر فنجان ۲۴۰ میلی‌لیتری قهوه فرنچ پرس بین ۸۰ تا ۱۰۰ میلی‌گرم کافئین دارد که بیشتر از اسپرسو اما با اثرگذاری تدریجی‌تر است. بافت غنی و کرمی این قهوه باعث محبوبیت آن بین طرفداران قهوه سنگین شده است.
۵. قهوه دمی ((V60 یا کمکس: متعادل و انرژی‌بخش
در این روش، آب داغ به‌آرامی روی قهوه آسیاب‌شده ریخته شده و از فیلتر عبور می‌کند. به دلیل عبور تدریجی و کنترل‌شده آب، میزان کافئین استخراج‌شده متعادل است. هر فنجان ۲۴۰ میلی‌لیتری قهوه دمی حدود ۹۰ تا ۱۲۰ میلی‌گرم کافئین دارد که آن را به یکی از گزینه‌های محبوب برای کسانی تبدیل می‌کند که به دنبال انرژی بالا و طعم پیچیده هستند.
۶. سرددم (Cold Brew): انرژی پایدار و کافئین بالا
این روش یکی از قوی‌ترین و پرکافئین‌ترین روش‌های دم‌آوری محسوب میشود. در سرددم، قهوه به مدت ۱۲ تا ۲۴ ساعت در آب سرد خیسانده میشود که باعث استخراج آهسته اما حداکثری کافئین میشود. به همین دلیل، هر فنجان ۲۴۰ میلی‌لیتری قهوه سرددم بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلی‌گرم کافئین دارد که تقریباً دو برابر قهوه دمی است. تأثیر این نوع قهوه آرام‌تر اما ماندگارتر است و باعث افزایش تدریجی انرژی بدون افت ناگهانی میشود.
از لحاظ خاستگاه قهوه: تأثیر روبوستا بر میزان انرژی
همان طور که گفتیم انرژی روبوستا بیشتر از عربیکا است اما روبوستا خود کشور های مختلفی کشت می شود. هر خاستگاه روبوستا ویژگی خاص خود را دارد در نتیجه قهوه هر کشور کافئين و انرژی متفاوتی به شما می دهد.
معرفی بهترین قهوه برای لاغری
1. روبوستای ویتنام: غلظت بالا و بیشترین کافئین
ویتنام بزرگ‌ترین تولیدکننده قهوه روبوستا در جهان است و حدود ۴۰٪ از کل تولید جهانی روبوستا را تأمین می‌کند. دانه‌های روبوستا این کشور به دلیل شرایط اقلیمی گرم و ارتفاعات بین ۲۰۰ تا ۸۰۰ متری، میزان کافئین بالایی دارند. هر ۲۴۰ میلی‌لیتر قهوه روبوستا ویتنامی میتواند تا ۲۴۰ میلی‌گرم کافئین داشته باشد که آن را به یکی از انرژی‌زاترین قهوه‌ها تبدیل می‌کند. به همین دلیل، این قهوه معمولاً در ترکیب اسپرسوهای قوی مانند اسپرسو ایتالیایی استفاده میشود.
2. روبوستای هند: متعادل با تلخی کمتر
هند دومین تولیدکننده روبوستا در آسیا است و بیشتر تولیدات آن در مناطق کرناتاکا، تامیل نادو و کرالا رشد می‌کنند. ارتفاع مزارع قهوه در هند معمولاً بین ۴۰۰ تا ۱۲۰۰ متر است که باعث ایجاد تعادل میان کافئین بالا و طعم متعادل میشود. قهوه‌های روبوستای هند معمولاً دارای ۲.۲ تا ۲.۵ درصد کافئین هستند و هر فنجان ۲۴۰ میلی‌لیتری آن حدود ۱۸۰ تا ۲۲۰ میلی‌گرم کافئین دارد. این قهوه‌ها کمتر تلخ بوده و در نوشیدنی‌هایی مانند قهوه ماسالا و فرنچ پرس استفاده می‌شوند.
3. روبوستای برزیل: پایداری و کافئین بالا
برزیل بزرگ‌ترین تولیدکننده قهوه در جهان است و علاوه بر عربیکا، مقدار قابل‌توجهی روبوستا (که در برزیل با نام کونیلون (Conilon) شناخته میشود) نیز تولید می‌کند. این دانه‌ها در ارتفاعات بین ۲۰۰ تا ۶۰۰ متر رشد کرده و نسبت به روبوستای ویتنام، اسیدیته پایین‌تر و بدنه متعادل‌تری دارند. میزان کافئین قهوه روبوستای برزیل بین ۲.۳ تا ۲.۶ درصد است و هر فنجان ۲۴۰ میلی‌لیتری آن حدود ۱۹۰ تا ۲۳۰ میلی‌گرم کافئین دارد. این قهوه بیشتر در قهوه سرددم (Cold Brew) و قهوه‌های ترکیبی اسپرسو استفاده میشود.
4. روبوستای اوگاندا: قهوه‌ای قوی و تلخ
اوگاندا یکی از مهم‌ترین تولیدکنندگان قهوه روبوستا در آفریقا است و بخش عمده‌ای از صادرات قهوه این کشور را روبوستا تشکیل می‌دهد. این دانه‌ها در ارتفاعات پایین‌تر (بین ۵۰۰ تا ۱۳۰۰ متر) رشد کرده و به دلیل شرایط آب‌وهوایی استوایی، طعم تلخ و بدنه سنگینی دارند. روبوستای اوگاندا معمولاً دارای ۲.۴ تا ۲.۷ درصد کافئین است و هر فنجان ۲۴۰ میلی‌لیتری آن حدود ۲۱۰ تا ۲۵۰ میلی‌گرم کافئین دارد. این قهوه به دلیل انرژی بالا و تأثیر قوی، بیشتر در قهوه‌های فوری، اسپرسو و قهوه‌های تجاری صنعتی استفاده میشود.
کدام رُست قهوه انرژی بیشتری می‌دهد؟
بر خلاف تصور رست های روشن کافئين در نتیجه انرژی بیشتری نسبت به رست های دارک دارند. اما رست روشن هم طعم چنان جذابی ندارد و معمولا در قهوه های دمی استفاده می شود. به همین علت برای اینکه در کنار انرژی بخشی طعم خوبی هم داشته باشیم، معلمولا از رست های مدیوم دارک استفاده میکنیم.
کدام قهوه انرژی پایدارتری دارد؟
اگر به دنبال افزایش انرژی مداوم و بدون افت ناگهانی هستید، قهوه سرددم (Cold Brew) با ترکیب ۸۰٪ روبوستا و ۲۰٪ عربیکا، از دانه‌های ویتنام یا برزیل، با رُست متوسط بهترین گزینه است. این قهوه در طی ۱۲ تا ۲۴ ساعت در آب سرد عصاره‌گیری میشود که باعث استخراج آهسته‌تر کافئین و کاهش اسیدیته میشود. هر ۲۴۰ میلی‌لیتر قهوه سرددم حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلی‌گرم کافئین دارد که برخلاف اسپرسو، تأثیری تدریجی اما طولانی‌مدت دارد و از افت ناگهانی انرژی جلوگیری می‌کند.
نوشیدنی انرژی‌زا جایگزین قهوه
ماچا: چای ماچا کافئين خوب و پایداری دارد و میتواند جایگزین قهوه باشد.
چای ماسالا: ماسالا کافئين خیلی کمی در چای سیاه دارد اما ادویه جات آن انرژی پخش هستند.
چای کرک: این چای هم مانند ماسالا کافئين کمی دارد اما طعم و ادویه های آن سرحال کننده است.