موکاپات، یا همان قهوه‌ساز روگازی، نخستین بار در سال ۱۹۳۳ توسط آلفونسو بیالتی، مهندس خلاق ایتالیایی، طراحی و ثبت شد. این دستگاه با عملکرد ساده و هوشمندانه‌اش از فشار بخار آب برای عصاره‌گیری قهوه‌ای غلیظ و نزدیک به اسپرسو استفاده می‌کند. طراحی هشت‌ضلعی بدنه، که حالا امضای موکاپات کلاسیک محسوب می‌شود، خیلی زود جای خود را در خانه‌های ایتالیایی باز کرد. پس از جنگ جهانی دوم، پسرش رناتو بیالتی با تولید انبوه و بازاریابی قوی، این قهوه‌ساز را به محصولی جهانی تبدیل کرد؛ ابزاری که امروز هم در آشپزخانه بسیاری از قهوه‌دوستان، جایگاه ثابتی دارد.
مکانیز موکاپات از کجا الهام گرفته شده است؟
اگرچه این دستگاه اساسا یک قهوه ساز قطره ای است، افسانه های بیالتی حاکی از آن است که این دستگاه از ماشین‌های اولیه‌ی لباسشویی الهام گرفته شده است که از یک منبع حرارتی برای جوشاندن یک سطل آب صابونی استفاده می‌کردند و باعث می‌شد تا آب از طریق یک لوله بالا بیاید و به لباس‌های چرک پاشیده شود. البته، موکاپات باعث می‌شود آب داغ از تفاله‌های قهوه به سمت بالا عبور کند و از طریق یک لوله بالا بیاید. به این معنی که قهوه دم شده نیازی به عبور از فیلترهای اضافی قهوه ندارد، زیرا تفاله‌ها زیر عصاره نهایی باقی می‌مانند. سادگی این دستگاه باعث پایین بودن قیمت موکاپات است.
موکا اکسپرس طراحی تاریخی
قوری موکا جذاب هشت ضلعی که گاهی اوقات با نام های «caffettiera»، «macchinetta» یا دستگاه اسپرسوساز روگازی نیز شناخته می‌شود، حامل یک فنجان قهوه‌ی قوی و غلیظ با اهمیت تاریخی است. این دستگاه به عنوان یک قطعه طراحی، در سطح بین‌المللی شناخته شده است و شاید از نظر زیبایی فقط با کمکس (Chemex) رقابت می‌کند (هر دو را می‌توان در موزه طراحی ملی کوپر هویت و بسیاری دیگر یافت).
این دستگاه همچنین از نظر نوآوری صنعتی قابل توجه است: بدنه آلومینیومی این دم‌کننده در آن زمان در قهوه‌سازها انقلابی بود و محبوبیت تدریجی آن با تغییر رویکرد مدرن به سمت برجسته شدن آلومینیوم در آشپزخانه همزمان شد. (با این حال، بسیاری از مدل‌های معاصر از جنس استیل ضدزنگ ساخته می‌شوند و حتی در اشکال صاف‌تر و جذاب‌تر مانند طرحی به نام «ونوس» نیز موجود هستند.
“این همگانی‌سازی سبکی از قهوه که پیش از این به تجربه کافه یا رستوران گره خورده بود، یکی از اولین انقلاب‌های دم‌آوری خانگی بود.”
موکاپات از نظر فرهنگی
از نظر فرهنگی، موکا پات نشان دهنده‌ی یک تغییر تاریخی از اسپرسو به عنوان نوشیدنی صرفا بیرون از خانه به نوشیدنی‌ای بود که می‌شد در خانه آن را به شکلی تقریبی تهیه کرد، که با رکود اقتصادی ایتالیا در دهه 1930 همزمان شد. با در نظر گرفتن این نکته که اسپرسوی تهیه شده در دستگاه‌های تجاری با فشار بسیار بالاتری (9 بار) نسبت به آب جوش در یک قابلمه روگازی (شاید 2 بار، در صورت خوش شانسی) دم می‌شود، این دم‌کننده‌ها قادر به تولید یک دم‌کرده‌ی غلیظ و قوی هستند که بسیاری از مصرف‌کنندگان خانگی به عنوان جایگزینی برای اسپرسوی سنتی از آن لذت می‌برند. این همگانی‌سازی سبکی از قهوه که پیش از این به تجربه کافه یا رستوران گره خورده بود، یکی از اولین انقلاب‌های دم‌آوری خانگی بود. همچنین مقایسه موکاپات با فرنچ پرس از قدیم و الایام تا الان وجود دارد و این قهوه جوش های ایتالیالی و فرانسوی سال ها با هم در بین قهوه دوستان رقابت دارند.
راز موفقیت موکاپات
موفقیت موکاپات به چند دلیل کلیدی قابل‌توجیه است:
- سادگی: استفاده از موکاپات بسیار آسان است. تنها کافی است مخزن پایینی را با آب پر کنید، پودر قهوه را در فیلتر قرار دهید و قهوه جوش را روی حرارت بگذارید.
- کارایی: موکاپات از بخار آب برای دم کردن قهوه استفاده می‌کند که طعم غنی و قوی‌تر را به ارمغان می‌آورد.
- قیمت مناسب: موکاپات در مقایسه با سایر قهوه جوش‌ها، قیمت بسیار مناسبی دارد.
- قابلیت حمل: موکاپات به دلیل اندازه کوچک و وزن کم، به راحتی قابل حمل است و می‌توانید آن را در سفر نیز همراه خود داشته باشید.
قهوه جوش قدیمی ایتالیا
موکاپات نخستین بار در دهه ۱۹۳۰ در ایتالیا توسط آلفونسو بیالتی طراحی شد. این وسیله ساده و آلومینیومی به سرعت به یکی از نمادهای زندگی روزمره ایتالیایی‌ها تبدیل شد؛ چون امکان تهیه قهوه‌ای غلیظ و نزدیک به اسپرسو را در خانه فراهم می‌کرد. شکل هشت‌ضلعی بدنه، دوام بالا و استفاده از فشار بخار برای عصاره‌گیری، باعث شد موکاپات به قهوه‌جوش محبوب خانواده‌ها و کافه‌های کوچک بدل شود.
اسپرسو ساز قدیمی
«اسپرسوساز قدیمی» یعنی بازگشت به ریشه‌های ایتالیایی این نوشیدنی. در ابتدا، حدود سال ۱۸۸۴، اولین دستگاه‌های بزرگ برای سرعت بخشیدن به کار کافه‌ها با استفاده از بخار و فشار ساده اختراع شدند.
اما نقطه عطف اصلی و تولد طعم اسپرسوی امروزی، به دهه‌ی ۱۹۴۰ برمی‌گردد. زمانی که یک کافه‌دار به نام آچیله گاگیا، سیستم‌های اهرمی (پیستونی) را معرفی کرد. با کشیدن آن اهرم‌های زیبا، فشار بسیار بیشتری به قهوه وارد می‌شد که نتیجه‌ی آن، لایه‌ی طلایی و جذابی بود که امروز آن را به نام کِرما (Crema) می‌شناسیم. دستگاه‌های اهرمی و حجیم آن دوران، نماد واقعی اسپرسوسازهای قدیمی و کلاسیک هستند.
دستگاه قهوه ساز قدیمی
پیش از دستگاه‌های اسپرسوساز برقی، موکاپات قهوه ساز قدیمی و اصیل بود که با طراحی ساده و کیفیت پایدارش شناخته می‌شد. این وسیله هنوز هم پس از نزدیک به یک قرن، محبوبیت دارد و نمادی از فرهنگ قهوه‌نوشی ایتالیایی باقی مانده است.
منبع:
https://en.wikipedia.org/wiki/Moka_pot
